تغذیه نوزاد یکی از‌مهم‌ترین موارد مربوط به‌رشد و‌سلامت او‌است. یکی از‌غذا‌های کمکی برای تغذیه نوزاد سرلاک است. انواع مختلفی از سرلاک برای نوزادان در گروه‌های سنی مختلف تولید شده است. این محصول هنگامی‌که شیر مادر به‌تنهایی کافی نیست و در نوزادان بالای شش ماه، به عنوان یک غذای کمکی به همراه غذاهای مکمل تغذیه نوزاد مانند فرنی و سویق که بسیار مغذی هستند، مصرف می‌شود. شما می توانید با شروع غذای کمکی کودک ، سرلاک را هم در وعده های غذایی او بگنجانید. سرلاک غذای کمکی نوزاد است. هر مادری هم رشد فیزیکی و هم روانی نوزادش برای او اهمیت دارد. ذخیره آهن بدن نوزاد که در هفته های آخر بارداری ساخته می شود در طی ۶ ماه اول کاملا مصرف می شود. بدن نوزاد احتیاج به تامین این آهن دارد. نوزاد تا ۶ ماهگی باید تنها از شیر مادر بعنوان غذای کامل استفاده کند، زیرا تمام مواد مورد نیاز بدن او از جمله کربوهیدرات، پروتئین، چربی، آنتی بادی و آب بدنش را تامین می کند.  اما اگر نوزاد زودرس و یا دچار کمبود وزن باشد می توانید با تشخیص و تایید پزشک از ۴ ماهگی به او سرلاک بدهید. در تعریف علمی، سرلاک یک غلات مخصوص نوزاد است که حاوی پروبیوتیک بیفیدوس است که سیستم ایمنی و گوارشی نوزاد را تقویت می کند. سرلاک یکی از ترکیبات سالمی است که بعنوان اولین غذای کمکی برای نوزادان می توان استفاده کرد. این غذای جامد حاوی آهن، کلسیم، ویتامینD، C و A و همچنین امگا ۳ و ۶ می باشد.  تفاوت عمده بین غذای کودک که در منزل تهیه می شود و سرلاک این است که شاید در ترکیب خانگی میزان کافی آهن و مواد معدنی ضروری دیگر که برای رشد نوزاد لازم است فراهم نباشد اما سرلاک این نیاز بدن نوزاد را تامین می کند. اما می توان این دو را به صورت همزمان هم استفاده کرد که هم از مواد مغذی سرلاک بهره ببرد و هم از طعم و مزه غذای خانگی استفاده کند.

سرلاک را از چه زمانی می‌توانیم به کودک بدهیم؟

سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که در شش ماه اول زندگی به دلیل مزایای تغذیه با شیرمادر حتماً شیردهی را انجام دهید. به توصیه آکادمی اطفال آمریکا (AAP) بهتر است دادن غذاهای جامد را از سن 4 تا 6 ماهگی و به‌تدریج آغاز کنید. رفلکس لثه که از خفگی در نوزادان جلوگیری می‌کند تا حدود پنج‌ماهگی نوزاد به‌خوبی شکل می‌گیرد؛ اما اگر این رفلکس زودتر ایجاد شد، تحت هدایت پزشک متخصص اطفال، مواد جامد را می‌توان قبل از سن شش‌ماهگی نیز شروع کرد، به شرط آنکه شرایط زیر در کودک وجود داشته باشد:

• کودک بتواند بدون تکیه‌گاه، گردن را صاف نگه دارد و از کنترل مناسب گردن برخوردار باشد.
• کودک بتواند با کمترین پشتیبانی و یا کمکی بنشیند.
• کودک به‌طور داوطلبانه دهان را باز کند و به سمت جلو برود تا غذا بخورد.
• اگر کودک شما این علائم آمادگی را نشان می‌دهد، با متخصص اطفال نیز مشورت کنید و غذاهای مکمل مانند سرلاک را زودتر از شش ماه، البته نه تا قبل از چهارماهگی شروع کنید.
• البته حتی بعد از معرفی غذاهای جامد، باید حداقل تا یک سال و حتی بیشتر به شیردهی نوزاد خود ادامه دهید و سرلاک تنها نقش مکمل غذایی را دارد.

چرا نباید خیلی زود سرلاک را شروع کنید؟

برخی از والدین به دلیل فواید سرلاک برای وزن گیری نوزاد تمایل دارند که هرچه زودتر استفاده از آن را آغاز کنند؛ اما بهتر است قبل از چهارماهگی به دلایل زیر از شروع هرگونه مواد غذایی جامد ازجمله انواع سرلاک نوزاد خودداری کنید:

• خطر خفگی وجود دارد، زیرا رفلکس یا همان رفلکس لثه هنوز توسعه نیافته است.
• شروع زودتر از موعد غذای تکمیلی دفعات شیردهی را کاهش می‌دهد. این ممکن است به کاهش ذخایر آهن در نوزادان منجر شود؛ زیرا آهن بیولوژیکی فراوان و با جذب بالایی که در شیر مادر وجود دارد با آهن افزودنی مکمل که جذب کمتری دارد، جایگزین می‌شود.
• ازآنجاکه سیستم گوارشی کودک هنوز درحال‌توسعه است، ممکن است دچار مشکلاتی شود.
• ممکن است باعث اختلال در میکروبیوم روده کودک شود و در آینده مشکلاتی برای سلامتی او ایجاد کند.
• ممکن است منجر به پرخوری شود که می‌تواند منجر به افزایش وزن بیش‌ازحد شود. مصرف زیاد سرلاک برای چاقی نوزاد توصیه نمی‌شود.
• خطر ابتلا به آلرژی وجود دارد، زیرا سیستم ایمنی بدن هنوز توسعه نیافته است.

چرا نباید به نوزاد کوچک تر از 4 ماه سرلاک داد؟

سن 3 تا 4 ماهگی نوزاد، سن رشد نوزاد است و غذاهای سفت و جامد نباید به کودک داده شود . سیستم هضم و جذب نوزاد هنوز به طور کامل رشد نکرده است و خطر بلع نامناسب توسط نوزاد وجود دارد. اگر غذاهای جامد در این سن به کودک داده شود، ممکن است به طعم آنها علاقمند شده و به آنها عادت کند و تمایلی به خوردن شیر مادر و شیر خشک نداشته باشد. کودک در این سن مستعد ابتلا به آلرژی، عفونت، یا عدم تحمل لاکتوز است و سیستم ایمنی بدن او به اندازه کافی رشد نکرده است.

چرا بهتر است که پس از 6 ماهگی به کودک سرلاک داد؟

زیرا بعد از سن 6 ماهگی شیر مادر یا شیر خشک به تنهایی جواب گو تامین نیاز تغذیه ای کودک نیست و کودک باید غذای کمکی مصرف کند. بهترین غذای مکملی که می توان به کودک داد، سرلاک است. حتی دیرتر غذای جامد دادن به کودک می تواند تاثیرات بدی داشته باشد؛ زیرا بر روی رشد و تکامل کودک تاثیرگذار خواهد بود.

فواید سرلاک برای نوزادان چیست؟

سرلاک یک غذای کودک فوری یا آماده برای مصرف است که برای تأمین نیازهای رو به رشد یک کودک ساخته شده است. والدین به دلایل زیر از انواع سرلاک نوزاد استفاده می‌کنند:

• در دسترس بودن
• آماده‌سازی فوری
• مناسب بودن برای مسافرت‌ها
• عاری بودن از مواد نگه‌دارنده، رنگ‌های افزودنی و طعم‌دهنده‌ها
• علاوه بر دیگر فواید سرلاک یک مورد مهم‌تر این است که بافت نیمه جامد سرلاک، درست مانند فرنی، بلع آن را برای کودک آسان می‌کند. همچنین، مواد اولیه آن مانند برنج در دستگاه گوارش کودک که هنوز نابالغ است به‌خوبی هضم می‌شود.
• فرمولاسیون سرلاک طوری طراحی شده است که نیازهای تغذیه‌ای نوزاد را برآورده کند. این ماده دارای 18 ماده مغذی اساسی و پروبیوتیک است که علاوه بر تأمین نیازهای رشدی کودک، به تقویت سیستم ایمنی بدن او نیز کمک می‌کنند. در فرمولاسیون سرلاک پروتئین، امگا 3 (EPA & DHA) و امگا 6، ویتامین‌های A و E، اسیدفولیک، ویتامین‌های B6 و B12 وجود دارد. به دلیل این مزایا و فواید سرلاک برای نوزاد این محصول سال‌هاست که جایگاه خود را در سبد غذایی کودکان حفظ کرده است؛ اما سرلاک هم مانند هر چیز دیگری می‌توانند جوانب مثبت و منفی را با هم داشته باشد.

معایب سرلاک برای نوزاد چیست؟

سرلاک از نظر غذایی غنی و مغذی است، اما هنوز هم با چند اشکال همراه است. برخی از انواع سرلاک نوزاد دارای کنسانتره آب‌میوه است یک گزینه سالم در غذای شیرخوار نباشد. کنسانتره آب‌میوه، با به حداقل رساندن مقدار آب موجود در میوه و غلیظ آن ساخته می‌شود. این روند ممکن است به از بین رفتن ویتامین‌ها و مواد معدنی محلول در آب منجر شود. ازاین‌رو، اضافه کردن میوه‌های تازه گزینه بهتری است. انواع سرلاک برای نوزاد هشت ماهه و بالاتر حاوی شربت گلوکز و مالتودکسترین است که نوعی قند است. این افزودنی ارزش غذایی مناسبی ندارد زیرا کودک قند کافی را از سایر مواد موجود در سرلاک نیز دریافت می‌کند. گنجاندن شربت گلوکز و مالتودکسترین می‌تواند منجر به افزایش مصرف قند شود. تأثیر سرلاک برای چاقی نوزاد و پوسیدگی دندان معمولاً به همین علت است که البته به نفع نوزاد نیست.

انواع سرلاک چیست؟

انجمن پزشکی ایالات متحده توصیه می کند که در سال اول زندگی کودک، سرلاک های غنی از آهن را با شیر مادر یا شیر خشک مخلوط کرده و به کودک بدهید. در ادامه انواع این سرلاک ها را توضیح می دهیم

1. سرلاک برنج

سرلاک برنج یکی از اولین انواع سرلاک است که به کودک داده می شود. برنج حساسیتی ایجاد نکرده و به راحتی هضم می شود. این سرلاک همچنین برای افزایش وزن نوزاد بسیار موثر است. سرلاک برنج را می توان به راحتی با شیر خشک یا شیر مادر ترکیب کرده و به کودک داد. سرلاک برنج قهوه ای نیز در بازار به فروش می رسد که فیبر بالاتری در مقایسه با سرلاک برنج سفید دارد. پزشکان معمولا توصیه می کنند که در مدت چند هفته تا یک ماه فقط سرلاک را به عنوان تنها غذای جامد به کودک بدهید. وجود فیبر در این نوع سرلاک باعث تقویت سیستم گوارشی نوزاد و افزایش وزن او می شود.

2. سرلاک جو دو سر

انجمن پزشکان ایالات متحده، سرلاک جو دو سر را مناسب ترین غذای جامد نوزاد معرفی کرده است. جو دو سر سرشار از آنتی اکسیدان ها و فیبر است که طعم آن برای کودکان بهتر از سرلاک برنج است. برخی از برندهای سرلاک جو دو سر حاوی تکه های خشک میوه هایی مثل موز و تمشک هستند. توصیه می شود که ابتدا سرلاک جو دو سر ساده را به کودک بدهید و اگر کودک با طعم آن مشکلی نداشت، سرلاک طعم دار به کودک بدهید. به این ترتیب، در صورتی که کودک به این میوه های خشک آلرژی داشته باشد، می توانید متوجه آن شوید.

3. سرلاک گندم

انجمن پزشکان ایالات متحده در سال 2008 اعلام کردند که بهتر است به علت احتمال وجود آلرژی و عدم ایمنی، سرلاک گندم را به عنوان اولین نوع سرلاک به کودک ندهند. آنها توصیه می کنند که بهتر است ابتدا دیگر انواع سرلاک و میوه و سبزی به کودک داده شود و سپس کودک با سرلاک گندم تغذیه شود. در مورد حساسیت به گلوتین موجود در گندم نگرانی هایی وجود دارد که بهتر است قبل از دادن این نوع سرلاک به کودک، ابتدا با متخصص اطفال در این خصوص صحبت کنید.

4. سرلاک جو

تقریبا در انواع سرلاک کودک، جو یافت می شود، اما متخصصان آن را به عنوان یک غلات کامل نمی شناسند. با این وجود، در مقایسه با انواع دیگر سرلاک، سرلاک جو حساسیت و آلرژی کمتری ایجاد می کند و طعم آن در ترکیب با شیر و میوه ها خوشایند است. سرلاک جو از بهترین سرلاک ها برای افزایش وزن کودک است. جو دارای فیبر بالایی است و به همین دلیل سرلاک آن نیز سرشار از فیبر است و معمولا با آهن غنی می شود.

5. سرلاک ترکیب غلات با میوه ها

وقتی کودک از غلات های ساده تغذیه کرد و هیچ گونه مشکل حساسیت یا آلرژی وجود نداشت، می توان از سرلاک های غلات ترکیب شده با میوه ها استفاده کرد. با مخلوط چند غله و میوه مختلف، هم خواص و مواد مغذی سرلاک بیشتر شده و هم کودک از تنوع در طعم و مزه لذت می برد.

6. سرلاک برنج و شیر

بعد از سن 6 ماهگی، تغذیه کودک با سرلاک شیر و برنج در وعده غذایی مناسب است. این سرلاک علاوه بر غلات طبیعی، ترکیبی مناسب از ریزمغذی های ضروری را برای کودک فراهم می کند.

7. سرلاک برنج و ذرت و شیر

این سرلاک نیز بعد از 6 ماهگی برای کودک مناسب است، اما نمی توان آن را جایگزین شیر مادر کرد. توجه کنید که این نوع سرلاک حاوی شیر است و کودکانی که به پروتئین گاوی حساسیت دارند، نباید از این نوع سرلاک مصرف کنند.

8. سرلاک گندم و موز و شیر

این نوع سرلاک معمولا بعد از 7 ماهگی به کودک داده می شود. این سرلاک حاوی بیفیدوس، مواد مغذی و معدنی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کودک کمک می کند.

9. سرلاک سه غله با شیر

ای نوع سرلاک بعد از 8 ماهگی به کودک داده می شود و تنوع در طعم و مزه غذا ایجاد می کند. ویتامین D و کلسیم و فیبر موجود در این سرلاک به رشد استخوان ها کمک کرده و آنها را قوی و مستحکم می کند.

10. سرلاک گندم و عسل و شیر

این نوع سرلاک از یک سالگی به بعد به کودک داده می شود و سرشار از مواد مغذی قوی برای کودکان بالای یک سال است. در این سن مصرف شیر خشک یا شیر مادر به تنهایی نمی تواند نیازهای تغذیه ای کودک را تامین کند. برای اینکه زمان شروع دادن این سرلاک به کودک را تعیین کنید، حتما به متخصص اطفال مراجعه کرده و با او مشورت کنید.

11. سرلاک های خانگی

سرلاک برنج یکی از انواع سرلاک خانگی است که می توانید به راحتی برای کودک تهیه کنید. این سرلاک را می توان بعد از 7 ماهگی برای کودک تهیه کرد. نوع دیگری از سرلاک خانگی نیز با بیسکوبیت مادر یا بیسکوبیت ساقه طلایی تهیه می شود. برای تهیه این نوع سرلاک کافی است تا یک بیسکوبیت مادر یا بیسکوبیت ساقه طلایی را خرد کرده و با آب جوش مخلوط کنید. بیسکوبیت ساقه طلایی حاوی سبوس است که می تواند به برطرف شدن یبوست نوزاد و تقویت سیستم گوارشی او کمک کند.

نکاتی در خصوص مصرف سرلاک:

برای شروع ابتدا 1 تا 2 قاشق چایخوری سرلاک را به صورت غذای کمکی به کودک بدهید. در صورتی که نوزاد تمایل به مصرف آن دارد، این میزان را به 2 تا 3 قاشق افزایش دهید. این سرلاک را باید با شیر مادر یا شیر خشک ترکیب کرده و به کودک بدهید. معمولا بهتر است که صبح ها به کودک سرلاک بدهید، زیرا در این زمان کودک گرسنه است. زمان مناسب دیگر برای دادن سرلاک به کودک نیز قبل از خواب شب است . کودک را مجبور به خوردن سرلاک نکنید. اگر کودک تمایلی به خوردن آن ندارد، مدتی صبر کرده و مجددا امتحان کنید. برای هر سنی، سرلاک مخصوص کودک وجود دارد. پس از صحبت با متخصص اطفال، سرلاک مخصوص سن کودک را به او بدهید

آیا سرلاک باعث افزایش وزن می شود؟

برخی از مادران جهت افزایش وزن نوزاد از سرلاک به عنوان غذای کمکی استفاده می کنند. در پاسخ به این سوال باید گفت که سرلاک هایی از جمله سرلاک برنج و جو باعث افزایش وزن نوزاد می شوند، اما اگر وزن کودک خیلی پایین است، بهتر است از سرلاک های تهیه شده در خانه برای این منظور استفاده کنند، زیرا فرمول سرلاک های آماده کم و بیش یکسان است. سرلاک هایی که برای افزایش وزن نوزاد تهیه می شوند را می توان از میوه هایی پرکالری مثل موز تهیه کرد یا از سرلاک برنج استفاده کرد. علاوه بر این، استفاده از مواد مغذی روغنی و عسل نیز تاثیر بسزایی در افزایش وزن نوزاد دارد.

• شرایط نگهداری و قیمت سرلاک

طبق دستور پشت ظرف عمل شود .در جای خشک و خنک نگهداری نمایید.