مسواک زدن یکی از عادات بسیار سالم و مفید است که لازم است کودکان آن را فراگیرند و به صورت منظم دندان های خود را مسواک بزنند. ایجاد عادات خوب مراقبت از دهان از سنین پایین برای رشد کودک بسیار مهم است، اما انجام این کار چندان آسان نیست. با این حال، در جایی که اراده وجود دارد، قطعا راهی نیز وجود خواهد داشت. بنابراین اگر از ایده‌های خلاقانه ای استفاده نمودید و تاکتیکی را پیدا کردید که برای مسواک زدن کودک موثر واقع شد، به آن پایبند باشید تا مطمئن شوید فرزندتان می‌تواند منتظر یک عمر لبخند زیبا و سالم باشد.

مسواک مناسب برای کودکان و نوزادان

در اوایل کار، هنگامی که کودک شما بسیار کوچک بوده و به تازگی نخستین دندان‌های شیری او در حال رویش است، یکی از روش‌های آسانی که برای تمیز کردن دندان‌های او وجود دارد، استفاده از یک پارچه است؛ شما می‌توانید یک پارچه تمیز را دور انگشت خود پیچیده و به وسیله آن، دندان‌های کودک را تمیز کنید. علاوه بر استفاده از پارچه، شما می‌توانید از مسواک‌های انگشتی نیز برای تمیز کردن دندان‌های کودک استفاده نمایید؛ این مسواک‌ها معمولا جنس سیلیکونی داشته و استفاده از آن‌ها در ابتدای کار برای شما و کودکتان راحت‌تر است.  در صورتی که قصد خرید یک مسواک معمولی برای کودک خود را دارید، سعی کنید مسواکی با سر کوچک و فرچه نرم انتخاب کنید. شما باید مسواک کودکتان را هر سه ماه یک بار یا زودتر(زمانی که فرم فرچه مسواک بهم بریزد یا اینکه قسمت‌هایی از آن جدا شود) تعویض کنید. کودکان علاقه شدیدی به جویدن سر مسواک خود دارند، بنابراین به احتمال زیاد، زودتر از سه ماه نیاز به تعویض مسواک خواهید داشت.شرکت‌های تولید کننده مسواک‌های برقی، خرید این مسواک‌ها را برای کودکان سه سال به بالا توصیه می‌کنند؛ بنابراین در ابتدای کار، تنها از مسواک‌های دستی استفاده نمایید.

مسواک کودک چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

برای کودکتان مسواکی با سری کوچک و نرم تهیه کنید, یادتان باشد پرزهای مسواک کودک نباید سخت باشند. معمولا ممکن است بچه ها از سن 7 – 6 سالگی بتوانند بدون کمک بزرگترها دندان هایشان را مسواک بزنند و یا حتی نخ دندان نیز بکشند. اما تا رسیدن کودک به این سن بهتر است خودتان مراقبت مستقیمی بر مسواک زدن فرزندتان داشته باشید, مخصوصا مسواک شب دندان های کودک. در زدن مسواک برای فرزند دلبندتان حوصله داشته باشید, با کودک بازی کنید, تشویقش کنید و حوصله داشته باشید. ممکن است برای بسیاری از والدین این سوال پیش بیاید که برای فرزندم یک مسواک مناسب خوب با چه ویژگی هایی بخرم. ما در این مطلب سعی کردیم ویژگی های یک مسواک خوب را بیان کنیم تا بتوانید یک خرید خوب مسواک برای فرزندتان داشته باشید.

در اینجا انواع مسواک‌هایی که می‌توانید انتخاب کنید آمده‌اند:

• مسواک انگشتی

هر کودکی ، مسواک انگشتی را دوست دارد. آن‌ها از هرچیزی که بتوانند روی سر انگشت خود نگه دارند لذت می‌برند. این نوع مسواک مانند یک اسباب بازی است که آن‌ها می‌توانند با آن بازی کنند؛ اما با استفاده از مسواک انگشتی می‌توانید آن‌ها را در طول بازی کردن با آن فریب داده و به مسواک زدن وادار کنید. مسواک‌های انگشتی، وسیله‌ای فوق‌العاده نرم هستند  و  برای کودکانی که تنها چند دندان دارند به خوبی جواب می‌دهند. اما اگر به آنها اجازه دهید که خودشان از این مسواک استفاده کنند باید مطمئن شوید که با گاز گرفتن شدید انگشتانشان به آنها آسیب نمی‌زنند. شما باید اولین کسی باشید که مسواک کردن دندان‌های او را با این مسواک‌ها انجام می‌دهد تا کودک شما بتواند به راحتی با آن خو گرفته و از آن استفاده کند.

• مسواک برقی

کودکان عاشق وسایل الکتریکی( برقی) هستند و مسواک الکتریکی نیز از این مورد استثنا نیست. همه کاری که باید انجام دهید این است که مسواک را روشن کنیم و به آنها اجازه دهیم از آن استفاده کنند. بعضی مسواک‌ها حتی دارای تایمر برای کمک کردن به کودکان برای تنظیم کردن زمان ۲ دقیقه ای مسواک زدن نیز هستند. یا اینکه می‌توانید هر دو دقیقه برای آنها آواز بخوانید یا یک موزیک پلی کنید.

مسواک زدن دندان های شیری چقدر اهمیت دارد؟

قبل از اینکه دندان های شیری دچار پوسیدگی شوند  لازم است آنها را مسواک بزنید. پوسیدگی دندان، چه در دندان های شیری ایجاد شوند و چه در دندان های بالغ – دردناک و پرهزینه هستند. بدتر از آن، ایجاد پوسیدگی در دندان‌های شیری می‌تواند اثرات طولانی‌مدتی بر سلامت دهان و دندان کودک داشته باشد. دندان های شیری کودکان باید سالم بمانند، زیرا آنها مانند یک محافظ برای دندان های بزرگسالی در آینده هستند. دندان های شیری ناسالم به معنای داشتن دندان های ناسالم در دوران بزرگسالی است. اگر لثه و محل رویش دندان آسیب ببیند و به خوبی از آن مراقبت نشده باشد، این امر بر رشد دندان‌های بالغ تأثیر می‌گذارد و به طور بالقوه دندان‌های بالغ را از هم‌ترازی خارج می‌کند و باعث می شود که کج رشد کنند. دندان‌های آسیاب به عنوان اولین دندان‌های بزرگسالی که در دهان رشد می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارند، زیرا بر شکل صورت کودک و همچنین سلامت و وضعیت آینده سایر دندان‌های بزرگسالی او تأثیر می‌گذارند. موقعیت نامناسب دندان ها به این معنی است که ارتودنسی دندان اجتناب ناپذیر خواهد بود. اما روش هایی وجود دارد که می‌توان برای پیشگیری از درد، دردسر و هزینه ارتودنسی انجام داد و آن این است که  از همان ابتدا دندان‌ها و لثه‌های کودک را سالم نگه دارید.

هنگام خریدن مسواک برای کودک باید به دنبال چه چیزی بگردم؟

راضی کردن کودکان نوپا بسیار راحت است. آن‌ها به هر چیزی که جالب یا الکترونیکی به نظر برسد جذب می‌شوند. اما غیر از آن باید توجه داشته باشید که یک مسواک چه احساسی به آنها خواهد داد. چرا که ممکن است استفاده از آن برای آن‌ها دردناک باشد و درست به همین دلیل در مقابل تلاش شما برای متقاعد کردن او برای تمیز کردن دندان‌هایش مقاومت می‌کند. در اینجا برخی از مواردی که باید در خرید مسواک برای فرزندتان به آن توجه داشته باشید ذکر شده است:

• به دنبال مسواک‌های نرم بگردید

شما نمی‌خواهید که مسواک زدن برای فرزند شما تبدیل به شکنجه‌ای ‌شود که باعث ترک خوردن و خون ریزی لثه‌های آن‌ها می‌گردد. شما آنها را تشویق می‌کنید که دندان‌های خود را تمیز کنند نه این که مینای دندان خود را از بین ببرند و از آنجا که لثه‌های ضعیف شده ایجاد سوزش و درد می‌کنند؛ مسواک کودکان همیشه باید نرم باشد. کودکان نیاز دارند که دندان‌های خود را به درستی تمیز کنند.

• استفاده از رنگهای شاد و شخصیت های کارتونی

اگر یکی از شخصیت های کارتونی موردعلاقه‌ی فرزند شما است، او می‌خواهد دندان‌هایش را همراه با آن شخصیت مسواک بزند. پس به دنبال مسواکی با شخصیت مورد علاقه او بگردید. علاقه‌ی فرزند شما به شخصیت‌های کارتونی یکی از بهترین چیزهایی است که می‌توانید برای تشویق آنها نسبت به چیزهای جدید از آن استفاده کنید.

• راحت بودن مسواک برای در دست نگه داشتن

هنگام انتخاب یک مسواک به یاد داشته باشید که دست‌های کودکان نوپا چگونه است. برخی از مسواک‌ها مانند مسواک‌های الکتریکی(برقی) دارای دسته‌های بزرگ هستند. نگهداشتن دسته‌ها  می‌تواند برای کودکان بسیار سخت باشد پس بهتر است مسواکی با دسته باریک‌تر انتخاب کنید که به راحتی بتواند آن را در دست بگیرد.

• درست قرار گرفتن سر مسواک در دهان کودک

اطمینان حاصل کنید که مسواکی که انتخاب کرده‌اید برای سن کنونی فرزندتان مناسب است. اگر فرزند شما دو ساله است و شما مسواکی را انتخاب کرده‌اید که برای کودک بزرگتر از این سن مناسب است، این مسواک به راحتی در دهان فرزندتان جا نمی‌شود. نباید مسواک بزرگی را انتخاب کنید که دهان کودکتان را کاملاً پر می‌کند.

تشویق کودکان به مسواک زدن

کودکان مختلف به راهکارهای متفاوتی در مورد هر چیزی پاسخ می‌دهند، بنابراین شاید لازم باشد چند روش را آزمایش کنید و از والدین دیگر هم در این مورد راهنمایی بگیرید. نکات زیر می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند:

زود شروع کنید: اگر فرزند شما کوچک است هم می‌توانید آموزش مسواک زدن دندان‌هایش را شروع کنید، حتی اگر فقط چند دندان داشته باشد. به این ترتیب، قبل از اینکه مثل بیشتر کودکان به یک کودک نوپای ستیزه‌جوی دچار «نه گفتن» تبدیل شود، بهداشت دندان به بخشی از برنامه‌ٔ روزانهٔ زندگی‌اش تبدیل خواهد شد.

• بگذارید مسواکش را خودش انتخاب کند: یک روز را برای خرید مسواک مشخص و کودکتان را به داروخانه ببرید یا به شکل آنلاین مسواک‌های مخصوص کودکان را با هم نگاه کنید و اجازه دهید خودش شکل و رنگ مسواکش را انتخاب کند. برخی از مسواک‌ها طرح شخصیت‌های کارتونی محبوب کودکان را دارند. همچنین می‌توانید برای فرزندتان چند مسواک در رنگ‌های مختلف بخرید تا هر بار در زمان مسواک زدن بتواند یکی از آنها را انتخاب کند و علاقه‌اش بیشتر شود.

• بگذارید به مسواک زدنتان نگاه کند: کودکان نوپا عاشق تقلید کردن هر کاری هستند که والدین‌شان انجام می‌دهند، بنابراین ارزشش را دارد که مطمئن شوید یکی از این کارها مسواک زدن است. با خرید مسواک‌های همرنگ برای او و خودتان شروع کنید. بعد، با فرزندتان روی یک زیرانداز کف حمام بنشینید تا او ببیند شما با مسواک چه کاری انجام می‌دهید و چگونه آن را وارد دهانتان می کنید تا سعی کند آن را تقلید کند. اما کودک را مجبور نکنید و اگر این ترفند جواب نداد، اصرار نکنید. همان‌طور که خودتان فهمیده‌اید، نمی‌توانید مسواک را به زور وارد دهان کودک کنید بدون اینکه دردش بیاید یا شاید بترسد.
• برای یکدیگر مسواک بزنید: وقتی کودکتان کمکم به گذاشتن مسواک در دهانش تمایل پیدا کرد، به مرحله‌ٔ بعدی بروید. یعنی به او اجازه دهید در حینی که شما دندان‌های او را با دقت مسواک می‌زنید، او هم مسواک شما را نگه دارد و دندان‌هایتان را با آن مسواک کند. اما از مسواک یکدیگر استفاده نکنید، زیرا باکتری‌هایی که باعث پوسیدگی دندان می‌شوند می‌توانند از دهان شما به او منتقل شوند که قطعاً والدین این کار را نمی‌کنند!
• مرحلهٔ آبکشی را جذاب‌تر کنید: از یک لیوان برای آبکشی مخصوص با رنگ‌ و طرح شاد استفاده کنید تا هم یاد بگیرد که شیر آب را باز نگذارد و هم ماجرا برایش جذاب‌تر شود، چون بدون شک این پر و خالی کردن آب در دهان و سپس توی روشور، بخش مورد علاقه‌ٔ یک کودک نوپاست.
• نقاط جاافتاده را پیدا کنید: بعد از مسواک زدن دندان‌های یکدیگر را نگاه کنید تا ببینید آیا تمیز شده‌اند یا نه. به او بگویید شما برخی نقاطی را که او در دندان‌هایش جا انداخته پیدا می‌کنید و اجازه دهید او هم نقاط جاافتاده‌ٔ روی دندان‌های شما را پیدا کند.

• چهارپایه را فراموش نکنید: بگذارید کودکتان روی یک چهارپایهٔ ایمن برود و خود شما هم حتماً برای ایمنی پشت سرش بایستید تا بتواند خودش را در آینه‌ٔ دستشویی ببیند. همان‌طور که به انعکاس شما دو نفر خیره شده است، به دندان‌های او و دندان‌های خودتان اشاره کنید و آنها را بشمارید. سپس هر دندان را با مسواک لمس کنید و مثلاً بگویید: )حالا باید به تمام دندون‌هامون خمیردندون بدیم)
• اجازه بدهید در خرید خمیردندانش نظر بدهد: از هر خمیردندان کودکی که دوست دارد استفاده کنید. این ممکن است بیشتر به طرح و رنگی که روی تیوب است ارتباط داشته باشد تا چیزی که داخل آن است. اما هر نوعی را که انتخاب کرد، مراقب باشید که فقط از مقدار بسیار اندکی استفاده کنید و آن را جایی نگه دارید که او نتواند خودش به آن دسترسی پیدا کند. مطلب استفاده از خمیردندان کودکان را ببینید.
• روی دندان‌هایش اسم بگذارید: شاید اسم گذاشتن روی هر دندان در حین مسواک زدنش کمک کند، تا به این ترتیب متقاعد شود که نباید هیچ دندانی جا بماند. این کار حس عدالت‌خواهی بچه‌ها را تحریک می‌کند و به باز نگه داشتن دهانش هم کمک خواهد کرد، پس این را هم امتحان کنید.
• همراه خانواده مسواک بزنید: مسواک زدن را به یک فعالیت خانوادگی تبدیل کنید. به کودک خود اجازه دهید هنگام مسواک زدن دندان‌های خودتان، شما را تماشا کند و یادتان باشد که آن را به فعالیتی شاد و مفرح تبدیل کنید. اگر طوری رفتار کنید که انگار مسواک زدن یکی از لذت‌بخش‌ترین کارهایی است که در روز انجام می‌دهید، ممکن است او با اشتیاق بیشتری آن را انجام دهد، چون هیچ بازی‌ای نیست که کودکان از آن استقبال نکنند.
• مسواک برقی را امتحان کنید: شما می‌توانید یک مسواک برقی مخصوص کودکان بخرید که مقدار زیادی از کار پاکسازی دندان را انجام دهد و فرزندتان را با سروصدایی که همزمان ایجاد می‌کند، مسحور خواهد کرد. هرچند دندان‌پزشکان مسواک‌های معمولی را توصیه می‌کنند ولی برای شروع ترغیب کودک برای مسواک زدن این می‌تواند کمکتان کند.
• صبور باشید و کمکش کنید: صرف نظر از اینکه مسواک زدن را چگونه شروع می‌کنید، تصور نکنید که این کار آسان خواهد بود و انتظار نداشته باشید که کارش بی‌نقص باشد، چون فقط کمی از کودکان نوپا به طور مداوم در مسواک زدن دندان‌هایشان همکاری می‌کنند. علاوه بر این، حتی اگر فرزندتان مشتاق مراقبت از دندان شود و دندان‌های خود را با رغبت مسواک بزند، هنوز چابکی دست لازم برای انجام دقیق این کار را ندارد و تکمیل روند مسواک زدن چند سال طول می‌کشد. بنابراین، تلاش‌های او برای تمیز کردن دندان‌هایش را با کار تکمیلی خودتان روی آنها کامل کنید و با اینکه کودکتان احتمالاً تا حدود هفت سالگی قادر نخواهد بود خوب مسواک بزند، اما به محض اینکه تمایل و توانایی این کار را داشت، بهتر است بگذارید خودش به تنهایی مسواک بزند.

چند توصیه مهم و لازم

با یک متخصص دندانپزشکی اطفال در تماس باشید تا توصیه های لازم در خصوص مراقبت از دندان های بچه ها را دریات کنید. مسواک بچه ها را هر 3 ماه یکبار تعویض کنید, به خصوص اگر فرزندتان دوره بیماری را سپری کرده است. بهتر است به جای اینکه مسواک زدن به یک کار عادی روزانه تبدیل بشود, آن را روش های مختلف سرگرم کننده و جذاب کنید. برای مثال می‌توانید اعضای خانواده را دعوت کنید تا با هم مسواک بزنید. این کار شما نه تنها مسواک زدن را برای فرزندتان لذت بخش می‌کند, بلکه می تواند مسواک زدن را تبدیل به یک آداب خوب خانوادگی کند. خمیر‌ دندان هایی برای کودک تان بخرید که طعم آن را دوست دارند. طعم خمیر‌دندان کودک را تشویق به مسواک زدن می کند.  از خمیر‌دندان و مسواک مخصوص بچه ها استفاده کنید. روش و تکنیک صحیح مسواک زدن را به فرزندتان آموزش دهید. به کودک بگویید حرکات رفت و برگشت روی سطوح دندان انجام شود که این نوع حرکت برای کودکان راحت تر است. هنگام شستن دندان کودک برایش از اهمیت مسواک زدن دندانها بگویید. برای بچه توضیح بدهید که مسواک زدن و استفاده از خمیر‌ دندان می‌تواند مواد مضر را از دهان دندان های کودک پاک کند.